Adana‘nın Kozan ilçesine bağlı Dilekkaya Köyü’nde 2000 yıllık bir antik kent olan Anavarza Antik Kenti, ortaya çıkarılırsa Anadolu’nun en büyük antik kenti olma özelliğini eline alabilecek düzeyde geniş bir alan üzerine kurulu.
Kilikya bölgesinde yer alan Anavarza Antik Kenti ziyaretinizde hemen girişte, günümüzde hala ayakta olan bir zafer takı karşılar sizi. MS. 3. yüzyılda Roma İmparatorluğu’nun Perslere karşı kazandığı zaferi simgeleyen 22 x 10 metre ebadındaki takın arkasında ise şehrin kendisi duruyor. Henüz yıkık olmasına rağmen 2700 metre uzunlukta olan bir kent olduğunu düşündüğümüzde Anadolu’nun en büyüğü olmayı hak ediyor gibi.
Antik kentin hemen yanındaki yüksek tepenin üzerine inşa edilen Anavarza Kalesi, çok uzaklardan görülebiliyor. Anazarba, Aynzarba ve Anazarbus gibi isimlerle anılan Anavarza Antik Kenti, Anavarza Kalesi’nin bulunduğu tepenin eteklerine kurulmuş. Biz ziyaretimizde kaleye çıkmaya fırsat bulamadık, ama görünen o ki şehir ayağa kaldırıldığında tüm kenti kuşbakışı izlemeye olanak tanıyacak.
Üstelik Anavarza’da bir antik tiyatro da bulunuyor. Antik tiyatrolar bölgenin kültürünün seviyesini gösteren yapılardır. Günümüzde bir kısmı ayakta kalabilmiş. Antik tiyatronun yanı sıra kaleye yakın yerlerde kaya mezarlarına ve lahitlere de rastlanıyor.
Yaşar Kemal’in baş yapıtlarından olan ve Çukurova köylüsünün ağalığa karşı mücadelesini anlatan İnce Memed adlı yapıtında da Anavarza’dan söz edilmiş.
Anavarza kalesinin kayalıkları kuzeyden güneye uzanmış bir gemiye benzer. Üstündeki eskimiş, dökülmüş örenleri, yıkıntılarıyla. Anavarza gemisi her zaman durgun bir denizde hiç sallanmadan ağır ağır ilerler. – Yaşar Kemal
İneklerin, koyunların ve keçilerin otlatıldığı antik kentin bir kısmının üzerine inşa edilen Dilekkaya Köyü‘ndeki bazı evlerin bahçelerinde mozaikler ve lahitler görmek de mümkün olabiliyor. Yaşanan depremler, şehirde veba salgınından dolayı kimsenin kalmaması, su baskınlarının toprakları biriktirmesi, kentin yok olmasına zemin hazırlamış ve kent zamana yeni düşmüş.
