Mevlana Türbesi ve Mevlana Müzesi, Türkiye’nin en çok ziyaret edilen üçüncü müzesi olarak, her yıl binlerce ziyaretçiyi ağırlıyor. Konya’nın simgesel yapılarından biri olan bu müze, aynı zamanda büyük mutasavvıf Mevlana Celaleddin-i Rumi’nin türbesine ev sahipliği yapıyor. Mevlana Müzesi’nin içindeki türbe, manevi atmosferiyle ziyaretçilerine huzur veriyor.

Mevlana Kimdir?

Mevlana Celaleddin-i Rumi, 1207 yılında, o zamanlar İslam dünyasında Kubbet-ül İslam olarak bilinen Belh’de dünyaya gelmiştir. Babası Bahaeddin Veled, saygın bir kişiliğiyle tanınırken, Moğolların Afganistan’ı işgali ailesini Anadolu’ya taşımaya zorlamış.

Anadolu’ya yerleşen aile, Selçuklu sultanı Alaeddin Keykubat tarafından Konya’ya davet edilmiş ve buraya yerleşmişler. Mevlana’nın babasının vefatı üzerine, halk onun anısına bir türbe yapılmasını istemiş fakat Mevlana bu talebi, “Gökkubbeden daha iyi türbe olur mu?” diyerek reddetmiş.

Mevlana’nın hayatında dönüm noktası, Şems-i Tebrizi ile tanışması olmuş. Bu dostluk, Mevlana’nın düşüncelerinde derin bir değişikliğe neden olmuş. Ancak bu ilişki uzun sürmemiş ve Şems ortadan kaybolduktan sonra Mevlana, öğretilerini derinleştirmeye devam etmiş.

En bilinen eseri olan Mesnevi’yi yazmış, Mesnevi’de 25,618 beyitten oluşuyor ve düşüncelerini sema ederken bile ifade ediyordu. Mesnevi’nin yazım sürecinde, Hüsamettin Çelebi Mevlana’nın her söylediğini not alıyordu.

Mevlana’nın 17 Aralık 1273’te vefat etmesiyle, sevenleri bu kez onun mezarı üzerine bir türbe yapılmasını istemişler ve bu kez oğlu Sultan Veled bu isteği kabul etmiş. Bugün de Mevlana Müzesi ve Türbesi olarak bilinen yapı, Bedreddin Tebrizi’nin mimarisiyle dikkat çekiyor.

1925 yılında tekke ve zaviyeler kapatıldıktan sonra, 1926 yılında Konya Asar-ı Atıka Müzesi olarak açılmış ve 1954 yılında yapılan düzenlemelerle Mevlana Müzesi adını almış.

Konya Mevlana Müzesi Bölümleri

Konya Mevlana Müzesi, Mevlana Celaleddin-i Rumi’nin hem türbesini hem de dervişlerin yaşadığı mekanları barındıran tarihi ve manevi bir komplekstir.

Müze, ziyaretçilere Mevlana’nın hayatını ve tasavvufi öğretilerini daha yakından anlama fırsatı sunar. İşte Konya Mevlana Müzesi’nde mutlaka görülmesi gereken yerlerin bir listesi:

1. Mevlana’nın Türbesi: Müzenin en çok ziyaret edilen bölümü olan bu kutsal alan, Mevlana’nın son istirahatgahıdır. Türbe, ziyaretçilere huzur ve maneviyat dolu anlar yaşatır.
2. Şeb-i Arus Havuzu: Mevlana’nın “Şeb-i Arus” olarak adlandırdığı düğün gecesi, ölüm yıl dönümünde özel törenlerle anılır. Bu havuz, Mevlana’nın vefat ettiği yerin simgesel temsilidir ve çevresinde özel zamanlarda dönme törenleri yapılır.
3. Derviş Hücreleri: Müze içerisinde dervişlerin yaşadığı hücreler ziyaretçilere açıktır. Bu küçük odalar, dervişlerin nasıl bir hayat sürdüğüne dair fikir verir ve ziyaretçilere tasavvufi yaşamı deneyimleme şansı sunar.
4. Mevlana’nın Minberi: Mevlana’nın vaaz verdiği ve ders okuduğu tarihi minber, onun öğretilerini yansıtan önemli bir simgedir. Bu minber, Mevlana’nın bilgeliğinin ve ruhani derinliğinin sembolü olarak kabul edilir.
5. Matbah-ı Şerif (Aşevi): Dervişlerin yemeklerinin hazırlandığı ve paylaşıldığı bu alan, ziyaretçilere Mevlana’nın “sofrasının” misafirperverliğini ve cömertliğini gösterir.
6. Sema Salonu: Sema törenlerinin yapıldığı bu özel alan, dervişlerin dönerek yaptıkları ibadeti canlandıran sergilerle donatılmıştır. Ziyaretçiler burada sema ritüelinin anlamı ve önemi hakkında bilgi edinebilirler.
7. Mevlana Müzesi Kütüphanesi: Eserlerin saklandığı bu bölüm, Mevlana’nın yazdığı ve dönemin diğer önemli eserlerini içerir. Araştırmacılar ve öğrenciler için değerli bir kaynak merkezidir.
8. Yeşil Kubbe: Mevlana’nın türbesinin üzerini örten ve müzenin simgelerinden biri olan yeşil kubbe, dışarıdan bakıldığında bile hemen fark edilir. Kubbe, içerideki manevi atmosferi yansıtan etkileyici bir mimari özelliğe sahiptir.

Mevlana Müzesi’nde Görmeye Değer Eserler

Mevlana Müzesi’nde görmeye değer yerleri ve eserleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

Mevlana’nın ve Sultan Veled’in Sandukası: Mevlana’nın sandukası, Sultan Veled ile birlikte aynı örtü altında yer alır. Bu özel çift başlıklı sanduka, II. Abdülhamit tarafından hediye edilen, Ayetel Kursi, Esma-ı Nebî, Lafza-i Celâl ve Fatiha sureleri ile süslenmiş gül ve lale motifleri taşıyan puşide ile kaplıdır.

Bahaeddin Veled’in Sandukası: Mevlana’nın babası Bahaeddin Veled’in sandukası, Mevlana’nın mezarının hemen ayak ucunda yer alır. Ziyaretçilerin bulunduğu alandan bakıldığında bu sanduka oldukça yüksek bir konumda görünür, bu da ziyaretçilere olağanüstü bir perspektif sunar.

Sandukalar arasında Horasan erleri veya diğer adıyla Horasan erenlerine ait mezarlar da bulunuyor. Mevlana’nın babası ve yakınlarının Belh şehrinden Konya’ya kadar gerçekleştirdiği göç esnasında onları koruyan ve buraya geldikten sonra dergaha hizmet eden askerlerdir bunlar.

Horasan Erenlerinin Mezarları: Mevlana’nın babası ve yakınlarını Konya’ya kadar koruyan ve dergaha hizmet eden Horasan erlerinin mezarları da burada bulunmakta. Bu kahramanlar, Belh şehrinden Konya’ya gerçekleştirilen zorlu göç sırasında önemli bir rol oynamışlar.

Mevlana’ya Ait Kişisel Eşyalar: Müzede Mevlana’ya ait cübbe, hırka ve entariler gibi kişisel eşyalar sergilenmekte. Bu eşyalar, Mevlana’nın günlük yaşamına dair benzersiz bilgiler sunar.

Eserler ve Kitaplar: Mevlana’nın yazdığı eserler, Divan-ı Kebir, Mesnevi, Fihi Ma Fih ve Mektubat gibi çalışmalarının orijinal halleri müzede sergilenmekte. Bu kitaplar, Mevlana’nın düşünce dünyasını ve felsefesini derinlemesine anlamak için mükemmel kaynaklardır.

Semahane: Mevlana dergahının mutfak bölümü olan Matbah-ı Şerif, aynı zamanda Ateşbaz-ı Veli’nin türbesi olarak da hizmet verir. Burada dervişlerin yemek pişirme sürecinin yanı sıra, ahlaki ve ruhani eğitimleri de gerçekleştirilir.

Sema talim tahtasında semazenlerin eğitildiği ve dönüş ritüellerinin canlandırıldığı bu alan, ziyaretçilere sufi ritüellerini deneyimleme fırsatı sunar.

18 Budaklı Şamdan: Semahane’nin ortasında yer alan bu özel şamdan, dergahın ruhani atmosferini yansıtan önemli bir unsurdur. Mevlana’nın felsefesinde önemli bir yer tutan bu şamdan, döngüsel hayat anlayışını simgeler.

Şeb-i Arus Törenleri Nedir ve Ne Zaman Kutlanır?

Şeb-i Arus törenleri, Mevlana Celaleddin-i Rumi’nin vefatını anma ve onun “Allah’a kavuşma” günü olarak gördüğü bir dönüş günüdür. Mevlana, ölümünü ayrılık değil, bir buluşma zamanı olarak tanımlamış ve bu yüzden vefat gününü düğün günü anlamına gelen “Şeb-i Arus” olarak adlandırmıştır.

Her yıl 17 Aralık haftasında düzenlenen bu etkinliklerde, Mevlana’nın düşünceleri hatırlanır ve onun manevi mirası kutlanır. Etkinlikler, Mevlana’nın türbesinin bulunduğu müze avlusundaki Şeb-i Arus Havuzu çevresinde gerçekleştirilir. Burada Mevleviler toplanır, sema gösterileri yapılır ve ziyaretçiler bu özel günü kutlamak için bir araya gelir.

Mevlana Türbesi’nin çevresindeki yapılar ve türbeler ise şu şekilde sıralanabilir:

1. Şadırvan: Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferi dönüşünde 1517 yılında yaptırdığı bu yapı, avlunun dikkat çekici ögelerinden biridir.
2. Selsebil: 19. yüzyılda Selsebil Hemdem Said Çelebi tarafından yaptırılmıştır ve avlunun ortasında yer alır.
3. Neyzenler Mezarlığı: Avlunun ortasında bulunan bu mezarlık, ziyaretçilere dikkat çeker.
4. Ahmed Eflaki Dede Türbesi: 14. yüzyılda Konya’da yaşamış, din ve astronomi alimi olan, Mevlana’nın torunu Arif Çelebi’nin öğrencisi Ahmed Eflaki Dede’nin türbesi.
5. Mehmet Bey Türbesi: Mevlana Türbesi çevresinde yer alan diğer türbelerden biridir.
6. Fatma Hatun Türbesi: Karaman Beylerbeyi Murad Paşa’nın kızı için yaptırılmıştır.
7. Hasan Paşa Türbesi: Karaman Beylerbeyi Hasan Paşa için yaptırılmış bir diğer türbe.
8. Sinan Paşa Türbesi: Karaman Beylerbeyi Sinan Paşa için yapılmıştır.
9. Hürrem Paşa Türbesi: Karaman Beylerbeyi Hürrem Paşa için inşa edilmiştir.

Mevlana Müzesi Giriş Ücreti ve Ziyaret Saatleri

Mevlana Müzesi’ne giriş ücretsiz. 2014 yılında yapılan Mevlana’yı anma törenleri sırasında alınan bir kararla “Ne olursan ol, yine gel” diyen Mevlana’nın dergahına giriş ücretleri kaldırılarak ücretsiz hale getirildi.

Mevlana Müzesi ve Türbesi haftanın her günü ziyarete açık. Mevlana Müzesi çalışma saatleri Pazartesi hariç her gün 09:00 – 18:30’da açık olan müze, kış sezonu 16:40’de kapanıyor. Müze küçük olduğundan hafta sonları gelen insan sayısı da fazla olduğundan doğal olarak çok kalabalık. İmkanınız varsa hafta içi gidin.

Mevlana Müzesi Nerede ve Nasıl Gidilir?

Konya’nın sembolü Mevlana Müzesi’ne her yerden tabela olduğu için şahsi aracınızla gidiyorsanız tabelaları takip ederek kolaylıkla ulaşım mümkün.

Çevrenizde tramvay seçeneğiniz varsa Alaaddin Tepesi’nin bulunduğu Alaaddin durağında inerek 1km (10dk) yürüyün, Mevlana Müzesi’ne ulaşırsınız. Mevlana Müzesi, Mevlana Caddesi üzerinde Konya Selimiye Camii’nin arkasında yer alıyor.