Balıkesir’in şirin bir tatil beldesi olan Ayvalık ilçesinde bulunan Cunda Adası, Ayvalık Adaları olarak bilinen 22 adanın arasında, içinde yerleşim yeri bulunan tek ada. 1919’da Yunanlılar tarafından işgal edilen ada, 1922 yılında tekrar Türk topraklarına katılmış.
Cunda adası tarihi
Kurtuluş Savaşı’nda Yunan ordusunun Anadolu’ya çıkışı ilk olarak Ayvalık üzerinden olmuş. Orduya karşı gelen, ilk kurşunu atarak silahlı mücadeleyi başlatan birlik kumandanı Yarbay Ali Çetinkaya‘ya ithafen Cunda Adası, Alibey Adası olarak anılmaya başlanmış.
Gökçeada, Bozcaada ve Uzunada‘dan sonra Ege Denizi’nin 4. büyük adası olma özelliğine sahip olan Cunda Adası ile anakara arasında küçük bir ada daha bulunuyor.
Lale Adası adındaki adanın Cunda Adası ile arasında, 1964 yılında inşa edilen ve Türkiye’nin ilk boğaz köprüsü unvanını taşıyan, 100 metre uzunluğunda bir köprü bulunuyor.
Lale Adası’nın doğu tarafında bulunan ve anakara ile bağlantısını sağlayan 700 metre uzunluğundaki köprü ise 1817 yılında denizin doldurulması yöntemiyle oluşturulmuş.
Arnavut kaldırımlı, daracık ve rengarenk sokaklara hakim Cunda Adası, doğa harikası olduğu için 1976 yılında koruma altına alınmış ve Cunda Adası ile birlikte diğer 18 ada 1995 yılında Milli Park statüsüne girmiş.
Ayvalık ve Cunda Adası her mevsim ziyaretçisi olan bir yer. Yaz mevsimlerinde güneşinin güzel olduğu kadar, diğer mevsimlerde yağmuru da bir o kadar güzel. Cunda’da güneş doğmadan sokaklara çıkın.
Lokantalar henüz kapılarını açmamışken, ortada kimseler yokken, sokak kedi ve köpekleriyle birlikte doğurun güneşi. Tabii ki Cunda Adası’nda gün batımı da gün doğumu kadar güzel.
Cunda Adası gezilecek yerler
Adada mübadele öncesinde yaşayan insanlardan kalma birçok kilise ve manastır bulunuyor. Bu dini yapıların bir kısmı kullanılmadıkları için zamana yenik düşmüş, bir kısmı da depremlerle hasar almış, bazılarının çatısı düşmüş ve sadece duvarları kalmış.
Agios Yannis Kilisesi / Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı
Bölgedeki bakımsızlık meselesine bazı vakıfların el atması ve kiliselerin restorasyona girmesiyle yapılar zamanla farklı bir hal almaya başlamış. Bunlardan biri Rahmi Koç Vakfı tarafından restore edilen Aşıklar Tepesi olarak bilinen tepedeki Agios Yannis Kilisesi.
Çok eskilerde Edremitli iki keşişin bu tepeyi keşfederek Aziz Yahya’ya, (yabancı adı St. John) atfettikleri bir kilise yapmalarıyla başlıyor Agios Yannis Kilisesi‘nin hikayesi.
Kilise ve şapel mübadele ile birlikte zamanla terkedilmiş. 1944 yılında meydana gelen bir depremle büyük hasar görmüş ve çatısı çökmüş. Uzun süre öyle kalan kilise harap hale gelmeye başladığı dönemlerde Rahmi M. Koç Müzecilik ve Kültür Vakfı bu yapıyı himayesi altına almış.
Tabii o zamanlar bu tepede sadece bu yapı varmış. Çevresindeki düzenlemeler, binanın bu şekilde görünmesi restorasyon sürecinden sonra oluşmuş.
Agios Yannis Kilisesi ve Değirmeni 1989 1. derecede arkeolojik sit alanı ilan ediliyor. Agios Yannis Kilisesi binası 1997 yılından beri Rahmi Koç Müzesi’ne bağlı bir müze olarak hizmet veriyor. Kilisenin içinde freskler de bulunuyor. Kilise, aktif bir kilise değil, kitaplık olarak kullanılıyor.
Kitaplar Emekli Büyükelçi Necdet Kent‘in kitaplarıymış ve sayısı 1300’ü aşan bu kitaplar oğlu Muhtar Kent tarafından bağışlanmış. Kitaplığa da eşi Sevim Kent’in ismi verilmiş. Bu nedenle Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı olarak da geçiyor.
Kilisenin içinde sadece kitaplar yok, şapele ait ikon resimleri olduğundan da bahsetmiştik. Ayrıca şapel ile ilgili sergilenen çeşitli objeler de yer alıyor. Şapelin restorasyondan önceki fotoğrafları mesela. Arada gerçekten büyük ve etkileyici bir fark var.
Kazılar sırasında bulunan kilise çanı, 1449 yılında tamamlanan Kitab-ı Muhammediye adında yaratılış, Hz. Muhammed ve kıyamet alametlerinin anlatıldığı bir kitabın el yazması nüshası içeride göreceğiniz eserler arasında.
Şapelin yanında bulunan değirmenin de sadece temelleri kalmış. Muhtemelen un yapımında kullanılan bir değirmendi. Rahmi M. Koç Müzecilik ve Kültür Vakfı tarafından bu değirmen de yanına restorasyon döneminde ana binanın yanına eklenmiş.
Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı’na ücretsiz girebilirsiniz. Kilisenin bulunduğu tepe çevreyi panoramik olarak görebilen bir açıya sahip. Ayvalık halkı bu tepeye Aşıklar Tepesi de diyor. Buraya aşıklar mı geliyordu, yoksa çevreye bakarak aşık mı oluyorlardı, bilemiyorum. Hasır Adası, Çataltepe, Tavuk Adası yükseltileri net bir şekilde görülebiliyor buradan.
Kilisenin güneyinde bir iki sokak ilerlerseniz çatısı ve duvarının bir kenarı çökmüş, adeta bir harabe gibi duran Panaya Kilisesi’ni de görürsünüz. Agios Yannis Kilisesi’nin Panaya Kilisesi’nin bir uzantısı olarak inşa edildiği söyleniyor.
Ayvalık Taksiyarhis Kilisesi / Anıt Müzesi
Ayvalık kiliseleri arasında önemli bir konumu olan kilise, Ayvalık’taki ilk kilise olma özelliğini taşıyor. Dışı bir o kadar sade ve taş görünüme sahip olan kilisenin içinin daha etkileyici olmadığını söylemek gerçekten çok zor.
Kiliselerin aksine Taksiyarhis Kilisesi‘ne girdiğinizdeki oldukça aydınlık bir hava var. Bunu çok sayıdaki pencerelere bağlayabiliriz. Altın renkteki oymalar ve işlemelerle göz dolduran bir iç yapıya sahip. Rengarenk freskleri ise Ege’nin rengi mavi zemin üzerine tamamlayıcı bir etkiye bürünmüş.
Taksiyarhis Anıt Müze binası 1927 yılından sonra uzun yıllar Tekel Deposu olarak kullanılmış. 2012 yılında Kültür Bakanlığı tarafından restore ettirilen yapı, 2013 yılından itibaren Taksiyarhis Anıt Müzesi olarak ziyaretçilerini ağırlıyor.
Taksiyarhis Anıt Müzesi / Rahmi Koç Müzesi girişi ücretli ve Müzekart ile ücretsiz giriş yapabiliyorsunuz. Müze, denizden 300 metre içeride, Saatli Cami’nin 100 metre kuzeyinde bulunuyor. Tabelalar yol boyunca yapının yolunu gösteriyor.
Tarihi Cunda sokakları
Tarihi Cunda evlerinin bulunduğu sokaklarda gezmezseniz Cunda’ya ayıp etmiş olursunuz. Eski ve bir o kadar özgün olan Cunda evleri, Rum mimarisinin önde gelen eserlerinden.
Dar arnavut kaldırımlı sokakları süsleyen bu rengarenk evler arasında gezmek oldukça keyifli. Her biri çoğunlukla iki katlı ve birçoğu günümüzde butik otellere, restoranlara ve küçük objeler satan dükkanlara dönüşmüş.
Cunda’nın çeşitli yerlerinde tarihi birçok yapı bulunuyor. Atıl vaziyetteki Cunda yel değirmenleri, Kızlar Manastırı, Meryem Manastırı, yine Aşıklar Tepesi’nde harap halde olan Panaya Kilisesi, Rahmi Koç Müzesi görülmeye değer yerlerden.
Cunda Adası’nda nerede kalınır?
Cunda Adası’nda konaklama: Cunda cebinize göre farklı butik oteller ve daha küçük ölçekli pansiyonlarda konaklamanıza imkan tanıyan bir yer. Rezervasyonlarınızı önceden yaptırdığınız takdirde çok daha uygun ve ucuz konaklama şansınız oluyor. Cunda Adası’na konaklama masrafları oldukça değişken.
Cunda kamp alanı
Cunda Adası’nda çadır kampı imkanınız da var. Cunda Adası’nda konaklamanın en uygun yolu olan çadır için Cunda Ada Camping adında bir tesis bulunuyor. Ada Camping, plajı olan bir yer ve günübirlik olarak da girilebiliyor.
Cunda Adası nerede?
Cunda Adası, kendi içinde bir dünya olduğu için komple ayrı bir yazı olarak ele aldık. Cunda Adası Ayvalık’ın en turistik parçası. Ayvalık merkezin Ege denizine doğru uzanan bir kolunda bulunan Cunda Adası’na ulaşım için çeşitli seçenekleriniz mevcut.
Cunda Adası’na nasıl gidilir?
- Cunda Adası’na uçak ile ulaşım: Cunda Adası’na ulaşmak için öncelikle Balıkesir Koca Seyit Havalimanı’na ulaşmanız gerekiyor. Birçok havayolu firmasının buraya uçuşu bulunuyor. Buradan Cunda’ya geçmek için en rahat yol araç kiralamak. Araç kiralayarak Cunda’yı baştan aşağıya gezebilirsiniz. Koca Seyit Havalimanı ile Alibey Adası arası 47km (50dk).
- Cunda Adası’na otobüs ile ulaşım: İstanbul’dan Ayvalık’a her saat otobüs seferi bulunuyor. Otobüs firmaları ile yolculuk yapacaksanız İstanbul’dan yaklaşık 8 saatte Ayvalık Otogar’a varıyorlar. Ayvalık Otogar’dan Cunda merkeze Ayvalık Belediyesi’ne ait otobüsler aracılığıyla gün boyu ulaşabilirsiniz. Zaten çok yakın, 9km.
- Cunda Adası’na özel araç ile ulaşım: Bir bölgeyi gezmenin en güzel yolu şahsi aracınızla gezmek. Cunda Adası İstanbul arası mesafe 450km (5sa 30dk). Osman Gazi Köprüsü’nü ya da İDO Feribotu’nu kullanarak İzmit Körfezi’ni hızlı bir şekilde geçebilirsiniz. Cunda Adası’nın Balıkesir merkeze olan uzaklığı 150km (2sa), Ankara’ya 700km (8sa). Dikili, Çeşme, Ören, Küçükkuyu, Altınoluk gibi çevre yerleşim alanlarında oturanlar da Cunda’yı tercih edebiliyor.
İster sahilde dinlenmek, ister adanın tarihini keşfetmek ya da sadece inanılmaz manzaraların tadını çıkarmak isteyin, Cunda Adası hepsine yetecektir. Cennet gibi ortamı ve çok sayıda tarihi ve doğal aktivitesiyle Cunda Adası kesinlikle sıkılmayacağınız bir yer.
