Frig Vadisi
Frig Vadisi geniş bir arazide yayıldığından ve içindeki yapılar da bu alanda dağıldığından rahatlıkla gezmeniz için özel aracınızın ya da bisikletinizin olması gerekiyor. Bir bölgeye gideyim hepsini gezeyim diyemiyorsunuz.
Misal başka bir yeri görmek için, bulunduğunuz yerden 5km yürümeniz bile gerekebiliyor. Bisiklet yolları olmasa bile, bisikletle yol alabileceğiniz yollar var. Aktif bir araç trafiği de olmadığından rahat rahat, sessiz sessiz bisiklete binebilirsiniz.
Frig Vadisi hakkında bilgi
Frigler Anadolu’da boy gösteren medeniyetlerden biri. Hititler’den sonra önemli bir yere sahip olan Frigler, MÖ. 11. yüzyılda batıdan buraya gelmiş ve yerleşmişler. Bir süre sonra Kral Midas ile birlikte Frigyalılar siyasi üstünlük elde etmiş ve dönemlerinin en parlak yıllarını geçirmiş. Frig dili konuşulmaya başlanmış ve Frig kültürü uzunca bir süre devam etmiş.
Bisikletle Frig Vadisi’nden sonra vadiyi gezmek için diğer alternatifiniz de yürüyüş. Eğer trekkingi seviyorsanız Frig Vadisi’nin bağlı olduğu illerin yetkilileri Frig Yolu adı altında yürüyüş rotaları çıkarmış ve yol güzergahlarınızı sarı tabelalarla ve trekking parkurlarında bulunan kırmızı beyaz çizgilerle işaretlenmesini sağlamış.
Bu makale ve takip eden linkler altında Frig Vadisi rotalarını ve en rahat nasıl gezilebileceği hakkında bazı bilgiler vermeye çalışacağım. Bulunduğumuz rotalara aşağıdaki linkler vasıtasıyla ulaşabilirsiniz.
Binlerce yıl önce Friglilerin yürüdüğü yolları günümüzde, yürüyüş yollarına yerleştirilen tabelalar, yönlendirmeler sayesinde yürümek mümkün. Vakti olmayanlar ama buraları yine de görmek isteyenler özel aracı ile gelip aşağıdaki rotaları uygulayarak Frig Vadisi’nde görülecek yerleri görebilirler.
Kapadokya misali yazın da kışın da gezmeyi keyifli olan Frig Vadisi’nin her yeri büyülü bir yer. Volkanik taşların kolay yontulabilmesi ile ortaya çıkarılmış bir çok tarihi yapı inanılmaz ve ütopik görüntüler oluşturuyor.
Bunca heybetli yapı arasında dolaşırken kendinizi yalnız hissedeceksiniz. İç Anadolu’nun tipik özelliğidir, coğrafyası düz, dolayısıyla yolları da uçsuz bucaksız.
Frig yerlileri kolay yontulabilen bu taşları nereye gitseler oydukları için, bölgede çok sayıda oyulmuş taşa, kayaya, mezara, anıtlara rastlıyorsunuz. Niyetimiz Frig Vadileri’ne meraklı olan gezginler için orada gezilebilecek her yerin bir haritasını çıkarmak.
Şu an için böyle değil, ama biz de oraları gezdikçe bu makaleyi tamamlayacağız zaman içinde. Eğer konaklayacaksanız kışın çok soğuk olur, rakım olarak yüksekte kaldığı için yazın da yayla misali soğuk olur, hazırlıklı gelin. Hem giysi olarak, hem de yiyecek içecek olarak.
Frigya Vadisi nasıl gezilir?
Frigya Vadisi tarihi Htitlere kadar dayanıyor. Hititlerin çöküşünden sonra, onların topraklarına yerleşen Frigya topraklarında Dağlık Frigya denilen bölge günümüzde Frig Vadisi’nde gezilecek yerlerden. Mezarlar, anıtlar, kaleler, taşa oyulmuş evler gibi Frigya medeniyetinden izler taşıyan bu topraklar Eskişehir, Kütahya ve Afyon sınırları içinde yer alıyor.
Tüfler yanardağların püskürttüğü kül ve lavlardan oluşan tabakalar olduğu için sert bir kaya parçasından ziyade oyulması ve işlenmesi kolay parçalardır. Bu durum bölgenin mimari yapısını belirlemiş. Aynı durumu Kapadokya’da da görmüştük. Kapadokya’daki peri bacalar da aynı maddeden oluşan kayalar ve bu yapılarla benzerlik gösteriyor.
Frig Vadisi kamp için uygun mu?
Frigyalıların izlerini taşıyan bu topraklar tuhaf bir şekilde milli park statüsünde değil. Bu nedenle her yerde kalınabilir aslında. Yalnız geceleri soğuk olduğundan hazırlıklı olmak gerekiyor.
Karavanı olanlar da istediği yerde kalabilirler. Nasıl kalıyor olursanız olun erzağınızı getirin yanınızda, yoksa buralarda bulamayabilirsiniz. Çadırda, bir işletmede kalmak isterseniz Doğanlı Kalesi ve Gerdekkaya Mezar Anıtı‘nın olduğu Çukurca Köyü’nde Midas Han’ın çadır kamp alanı bulunuyor.
Frig Vadisi nerede ve nasıl gidilir?
Eskiden günümüzdeki şehirler ve sınırları yoktu. Frigler, İç Anadolu’da geniş bir alana yayılmış olsa da, günümüz Türkiye’sinde Eskişehir, Kütahya ve Afyon üçgeni – hatta neredeyse kesişim noktası – Frig yerlilerinin yoğun olarak kullandığı ve Frig kültürüne ait yapıların daha sık görüldüğü bölgedir.
Frig Vadisi için Yazılıkaya’yı merkez alırsak; Afyon merkez Frig Vadisi arası 60km (1sa), Kütahya’dan 90km (1sa 30dk), Eskişehir’den 80km (1sa 15dk), İstanbul’a olan uzaklığı ise 400km (5sa).
Frig Yolu: Kaleler, Gerdekkaya, Yazılıkaya Mevkii
Deveboynu Kalesi ve Doğanlı Kale’den başlayarak Hamamkaya, Gerdek Kaya Anıt Mezarı, Akpare Kale, Küçük Yazılıkaya, Pişmiş Kale ve son olarak da Yazılıkaya’nın bulunduğu Midas Antik Kenti’ne ulaşan yoldur.
Bu güzergah Eskişehir’in Seyitgazi ilçesindeki Çukurca Köyü ile Yazılı Köy arasında kalıyor. Frig Kaleleri’nden başlayıp Yazılıkaya ve Midas şehri ile biten güzergah yaklaşık 12km.
Deveboynu Kalesi ve Doğanlı Kalesi
Deveboynu Kalesi ve Doğanlı Kalesi’ne aracınızla stabilize ve düz yollardan ulaşabilirsiniz. Kütahya’nın Seyitgazi ilçesinde, Çukurca Köyü’nün 1,8 km kuzeybatısında kalelerin yer aldığı iki büyük taş kütlesi bulunmaktadır. Doğanlı Kalesi, kaya merdivenlerle çıkılan ve iç kısmı oyulmuş odaları olan 7 katlı bir yapıdır.
Kapadokya’daki Uçhisar Kalesi ile benzerlik göstermektedir. Deveboynu Kalesi de aynı şekilde oyulmuş bir kale yapısıdır. Çoğunlukla gözetleme amacıyla inşa edilmiş olsalar da, içindeki mezarlardan da anlaşılacağı üzere ölülerin gömüldüğü bir yer olarak da kullanılmışlardır. Koordinat 39°14’10.13″ N 30°40’58.25″ E
Hamamkaya Frig Kaya Mezarı
Gerdekkaya’ya çok yakın olan Hamamkaya’nın kalelere bakan kuzey tarafına giderseniz bir şey görebilirsiniz.
Gerdekkaya Anıt Mezarı
Dağlık Frigya bölgesinde Çukurca Köyü’nün 820 metre güneybatısında yer alan Gerdekkaya Mezar Anıtı, Frig Vadisi’nde ziyaret edilmesi gereken yerlerden biridir.
Frig Vadisi çok sayıda mezar anıtına sahip olsa da Gerdekkaya Mezar Anıtı günümüze kadar ulaşan en büyük mezarlardan biridir. Yürüyüş yolu olarak değerlendirdiğimizde Deveboynu ve Doğanlı kalelerine 3,1 km yürüme mesafesindedir.
Akpare Kalesi
Frig kalelerinden biri olan Akpare Kale, Çukurca Köyü’nün doğusunda yer almaktadır. Yine onlarca oyma oda, çukur ve mezar görülebilir.
Yazılıkaya
Yazılıkaya’daki Midas Anıtı’na doğru ilerlerken 2 km ötede Küçük Yazılıkaya yazan küçük kahverengi bir tabela ile karşılaşıyoruz. Ağaçlarla kaplı bir yoldan kısa bir tırmanıştan sonra ulaşılan Küçük Yazılıkaya, tıpkı Midas Anıtı gibi kayaya oyulmuş ve üzerinde Frig yazıtları bulunuyor.
Üzerindeki yazıtların bazılarında AREZASTIN kelimelerinin bulunması nedeniyle Arezastis Anıtı olarak da bilinen Küçük Yazılıkaya Anıtı, diğer anıtlar gibi kutsal amaçlarla inşa edilmiş bir açık hava tapınağıdır.
Pişmiş Kale
Küçük Yazılıkaya’dan sonra birkaç yüz metre yürüyerek ve yaklaşık 100 metre tırmanarak ulaşabileceğiniz Pişmiş Kale’de bir kaya sarnıcı, oyulmuş kayalar ve mezar alanları var. Biz henüz buraya gitmedik.
