Antik Dünyanın Yedi Harikası’ndan biri olan Halikarnas Mozolesi, günümüzde Türkiye’de bulunan Karya Kralı Mausolos‘u onurlandırmak için inşa edilmiş görkemli bir mezardır.

Bu görkemli yapı, karmaşık mimarisi ve detaylara gösterdiği özenle en etkileyici antik anıtlardan biriydi. Bu blog yazısında, Halikarnas Mozolesi’nin tarihi ve öneminin yanı sıra mimari özelliklerinden bahsediyorum.

Mozole’nin anlamı

Halikarnas Mozolesi, günümüze kadar ulaşmayı başaramamış olan bir anıt mezardır. Mozole kelimesi, anıt mezarın adına yaptırıldığı Kral Mausolos‘dan gelir. Kral Mausolos’dan sonra yaptırılan aynı tipteki tüm yapılara mozole denmeye başlanmış.

Atatürk’ün kabrinin bulunduğu Anıtkabir, St. Angelo Kalesi olarak bilinen Roma’daki Hadrianus’un mezarı, Şah Cihan için yaptırılan Tac Mahal, Moskova’daki Lenin’in mezarı mozole kavramına karşılık gelen örneklerden bazılarıdır.

Halikarnas Mozolesi nedir?

MÖ 351 yılında Karya Kralı Mausolos’un emriyle inşa edilmiş ve Yunan mimarlar Satyros ve Pythis tarafından tasarlanmıştır. Mausoleum, Kral Mausolus ve eşi Kraliçe Artemisia II için bir mezar olmuştur.

Mozole, antik dünyanın en etkileyici yapılarından biri olarak kabul ediliyordu. Yaklaşık 45 metre yüksekliğindeydi ve karmaşık oymalar ve heykellerle süslenmişti. Çatısı mermerden yapılmış ve dört tarafı Mausolos’un hayatından sahneleri tasvir eden kabartmalarla süslenmişti.

Anıt mezarın içi dışından daha da etkileyiciydi. Oda muhteşem oyma mermer heykellerle kaplıydı ve biri Mausolos diğeri Artemisia için olmak üzere iki lahit içeriyordu.

Lahitlerin üzerinde Mausolos ve Artemisia’yı ebedi istirahatgahlarına götüren Hermes Psychopompous (yeraltı dünyasının rehberi) heykeli yer alıyordu.

Mozolenin tepesinde Mausolos’un savaş arabası süren bir heykeli bulunuyordu ve bu heykelin hareket etmeye hazır görünecek kadar gerçekçi olduğu söyleniyordu.

En son 12. yüzyılda görüldüğü söylenen mozolenin, gerçekleşen bir deprem sonucunda yerle bir olduğu düşünülüyor. 1400’lü yıllarda Bodrum’a gelen St. Jean Şövalyeleri, anıtı yıkık olarak görmüşler ve anıtın taşlarını Bodrum Kalesi’nin inşasında kullanmışlar.

1850’li yıllarda İngiliz araştırmacı Newton, mozolenin bulunduğu alanda yaptığı kazılar sırasında bulduğu kabartmaları, Mausolos ve Artemisia heykelleri ile atlı arabanın parçalarını British Museum‘a götürmüş.

Bugün, bir zamanların bu büyük yapısından geriye sadece kalıntılar kalmış. Bununla birlikte, kalıntılar bize hala orijinal anıtın ölçeği ve ihtişamı hakkında bir fikir vermekte.

Halikarnas Mozolesi sadece güzelliğiyle değil, aynı zamanda dünyada sonradan inşa edilen mimari başarılara ilham vermesindeki rolüyle de önemlidir.

Halikarnas Mozolesi, günümüzde bir açık hava müzesi niteliğinde. Dünyanın 7 antik harikası arasında gösterilen mozolenin bulunduğu alana giriş yaptığınızda, önce soldaki kapalı sergi salonunu gezin.

Böylece mozolenin nasıl bir şey olduğu daha iyi anlaşılabilir. Sergi salonlarının ilk bölümümde mozolenin maketini ve topografik haritasını görebilirsiniz.

Halikarnas Mozolesi giriş ücreti

Kral Hekatomnos’un oğlu Kral Mausolos için inşa edilen Halikarnas Mozolesi giriş ücretli. Güncel fiyatı web sitelerinden takip edebilirsiniz. Müzekart’ı olanlar müzeye ücretsiz giriş yapabilirler.

Halikarnas Mozolesi nerede?

Halikarnas Mozolesi, Bodrum limanına çok yakın bir konumda yer alıyor. Limandaysanız Saray Sokak’tan yukarı doğru, yaklaşık 200 metre yürüyün. Turgut Reis Caddesi üzerindeyseniz Bodrum Kalesi yönünde ilerlediğinizde sağ tarafta müzenin girişini görürsünüz.

Aracınızla geliyorsanız Turgut Reis Caddesi dar ve tek yön bir yol olduğu için park yeri bulamazsınız. Ama yer bulursanız az genişleyen yollarda sola çekip dörtlüleri yakarak mozoleyi hızlıca gezmeniz de mümkün olabilir.

Video

Sıkça Sorulan Sorular

Mozole ile ilgili en çok merak edilen sorular ve cevapları.

Hali̇karnas Mozolesi̇ neden i̇nşa edi̇ldi̇?

Halikarnas Mozolesi, Anadolu’nun Karya bölgesinde bir Pers satrabı olan Mausolos’un mezarı olarak inşa edilmiştir. Mausolos M.Ö. 353 yılında ölen güçlü bir hükümdardı. Karısı Artemisia, onun ölümüne o kadar üzülmüştür ki, anıt mezarı onun yaşamına ve mirasına bir övgü olarak inşa ettirmiştir.

Hali̇karnas Mozolesi̇ neden dünyanın 7. harikası sayılır?

Halikarnas Mozolesi Antik Dünyanın Yedi Harikasından biridir. Mozole yaklaşık 45 m (148 ft) yüksekliğindeydi ve kabartmalar ve heykellerle süslenmişti.

Yapının dört tarafı, her biri Mausolos’un hayatından bir savaşı tasvir eden heykelsi frizlerle süslenmişti. Doğu ve batı cepheleri Persleri yenen Yunanlıları, kuzey ve güney frizleri ise Yunanlılar tarafından mağlup edilen Amazonları tasvir ediyordu.

O kadar ihtişamlı bir yapıydı ki dünyanın sayılı eserleri arasında girdi. Daha da fazlası var.

• Mozole’nin tasarımı daha önceki Mısır mezarlarından esinlenmişti, ancak onu benzersiz kılan birkaç yeni özellik içeriyordu. Bu özelliklerden biri çift katmanlı yapısıydı; o dönemde çoğu mezar tek katmanlıydı.
• Bir diğer yenilik ise şehre hakim bir tepenin üzerine yerleştirilmiş olmasıydı; çoğu mezar şehir sınırlarının dışında yer alıyordu.
• Anıt Mezar ayrıca mermer kullanımıyla da diğer mezarlardan ayrılır; çoğu mezar kireçtaşı veya tuğla gibi daha ucuz malzemelerden inşa edilirdi.
• Son olarak, yapının ölçeği onu diğer antik mezarlardan ayırmaktadır; 45 m (148 ft) ile zamanının en yüksek yapısıdır.

Halikarnas Mozolesi hala ayakta mı?

Mozole 12. ve 15. yüzyıllarda meydana gelen depremler nedeniyle tahrip olmuş, ancak yapının bazı bölümleri 1812’ye kadar ayakta kalmış.

1964 ve 1965 yıllarında İngiliz arkeolog David Hogarth tarafından yürütülen kazılarda mozolenin bazı kalıntıları ortaya çıkarılmış. Bugün, bir zamanların bu görkemli yapısından geriye sadece birkaç parça kalmış.

Bodrum Antik Tiyatrosu

Bodrum‘da günümüze kadar ulaşabilen tek antik yapı olan Bodrum Antik Tiyatrosu, bir tepenin eteklerinde yer alıyor. Antik tiyatronun restorasyonu Ericsson ve Turkcell tarafından yapılmış. Yunanlıların klasik tiyatro uslübüne sahip olan Bodrum Antik Tiyatrosu’nun Halikarnas kralı Mausollos döneminde inşa edildiği düşünülüyor. Tiyatro zaman içersinde onarımlardan geçerek günümüze sağlam bir şekilde ulaşmayı başarmış.

13bin kişi kapasiteli antik tiyatro, günümüzde birçok festivale ev sahipliği yapıyor. Antik tiyatro ziyaretimizde sahneye kurulan ses sistemleri ve ilköğretim çağındaki çocukların provalarına denk gelmiştik. Sertab Erener’den Funda Arar’a, Bodrum’da gerçekleştirilen birçok açık hava konserinin yapıldığı yer işte burası.

Antik tiyatro, Bodrum – Turgutreis ana yolu üzerinde yolun hemen kenarında sağda kalıyor. Özellikle konser günler buraya gelmek isterseniz, yürüyerek gelmenizi tercih ederim. Çünkü araç trafiği fazla yoğun olabilir. Kalabalık olmayan günlerde aracınızı tiyatronun önündeki park alanlarına ücretsiz bırakabilirsiniz.

Sonuç

MÖ 4. yüzyılda inşa edilen Halikarnas Mozolesi, antik Yunan mimarisi ve sanatının bir örneğidir. Mozolenin çarpıcı duvarları ve heykelleri, yapıcılarının beceri ve yaratıcılığının hikâyesini anlatır.

Büyük bir kısmı zaman içinde kaybolmuş olsa da, geriye kalanlar bugün hala hayranlık uyandırmaktadır. Bu kadar eski bir şeyin günümüz toplumu üzerinde bu kadar büyük bir etkiye sahip olması şaşırtıcı!