İznik Kalesi: Güçlü Sur Duvarları ve Kapıları
İznik’i çepeçevre saran surlar, İznik’in önemli tarihi yerleri arasında. İlk olarak Bitinya döneminde inşa edilmeye başlanmış. Bu da MÖ 4. yüzyıla tekabül ediyor. Toplam uzunluğu 5 km’ye yakın olan surların uzunluğu İstanbul’dan sonra Türkiye’deki en uzun surlar olma özelliği taşıyor.
İznik merkezi çepeçevre sanan ve güçlü sur duvarlarına sahip İznik Kalesi‘ne girmek için herhangi bir ücret ödenmiyor. Çünkü şehir merkezinin çevresine yayılmış durumda.
Kale ile ilgili görebileceğiniz sur duvarları ve 15 metre aralıklarla inşa edilen 114 burcun yanı sıra şehre giriş çıkışlarda kullanılan 4 kapıyı ve kalıntılarını görebiliyorsunuz.
Şehri anlamak için, şehrin kapılarını tek tek gezmeniz gerekiyor. Göl Kapı, Yenişehir Kapı, İstanbul Kapı ve Lefke Kapı adında 4 kapısı bulunuyor. Şehirlerin kapı isimleri açıldıkları şehirlerle adlandırılmış.
Kapılar tuzaklarla donatılmış. Ani baskınlarla içeriden kesilen halatlarla düşen giyotin kapılar varmış, giyotinin yer aldığı girintiler kapılarda hala görülebiliyor.
Giyotin kapıyı kırmak isteyenler ise kapıların yanındaki burçlardan dökülen kızgın yağlara maruz bırakılıyormuş. Kızgın yağ ile birlikte okçular da ok atarak kapıdakileri etkisiz hale getiriyorlarmış.
İstanbul Kapı: İznik kentinin ve sur duvarlarının kuzeyinde bulunan İstanbul Kapı, Roma ve Bizans dönemlerinde Konstantinopolis’e giden yolun başladığı nokta olması nedeniyle İstanbul Kapı ismini almış.
Gittiği yol da önemli olduğundan bu denli görkemli bir şekilde inşa edilmiş İstanbul Kapı. Bu kapı, İznik sur kapıları arasında, günümüze kadar en sağlam şekilde gelebilmiş iki kapıdan biri.
Lefke Kapı: İznik’in dört kapısından biri de, doğusundaki Kılıçaslan Caddesi üzerindeki kapısı Lefke Kapı’dır. 40km uzaklıktaki, o zamanki adıyla Lefke olan Osmaneli’ne doğru uzandığı için bu ismi almış. Lefke Kapı da tıpkı İstanbul Kapı gibi ayakta kalabilmiş ve görmesi keyifli bir kapı.
Ziyaretimizde, restorasyon olduğundan İstanbul Kapı’yı gezemeyip, Lefke Kapı da restorasyon olmadığı için gezebilmek mutluluk vericiydi. Lefke Kapı’yı gördüğünüzde, yanındaki antik su kemerini de görebilirsiniz.
Yenişehir Kapı: Bursa yönüne giden yol üzerinde, Atatürk Caddesi’nin yanında yer alıyor. Kırgızlar Türbesi’nin önünde ayrılan iki yoldan, soldakini takip ederek ulaşabilirsiniz. İstanbul Kapı ve Lefke Kapı kadar sağlam gelebilmiş olmasa da görülmeye değer yapılardan.
Göl Kapı: Spandau Bulvarı üzerinde, kentin batısında, İznik Gölü kenarında yer alıyor. İznik kent surlarının, şehre girişi sağlayan dört kapıdan biri olan Göl Kapı’dan günümüze hiçbir şey kalmamış.
Göl Kapı’ya bağlanan sur duvarları ve burçları görebilirsiniz sadece. Kapının olduğu yerde, kapıya dair hiçbir şey yok.
Kapılara dikkat edilirse, birbiri ardına üç katman olduklarını hemen farkediliyor. Kenti saldırıya gelen düşmanlar, içeri girebilmek için üç katmanlı duvarları ve kapıları aşmaları gerekiyormuş.
Bu da çok zor olduğundan, genelde İznik, savaşlardan ziyade şehrin gönüllü olarak verilmesi yöntemiyle el değiştirirmiş. Kapıya dayanan askerlerin kapılara verdiği zararın, özellikle dış kapılardaki tahribatın yerine duvarları tazelemek için çevredeki mimari yapılardan destekler kullanılmış.
Sütun başları, lahit taşları gibi koruma duvarı ile ilgisi olmayan birçok malzeme kullanılmış. Bu malzemelerin çoğu tiyatronun basamaklarından alınmış. Bu parçalar kapılarda açıkça farkediliyor.
Zengin insanlar kentin gelişimine katkı sağlamak için yaptığı bağışlarla, tarihi sur kapılarına kendi heykellerini diktirebiliyorlarmış, şehrin sponsoru oluyorlarmış bir nevi.
Sponsorların yerlerini de Lefke Kapı ve İstanbul Kapı da görebiliyorsunuz. Bu iki kapıyı gezmek gerçekten keyifli. İznik’teki tarihi yerleri gezerken, birçok devletin başkentliğini yapmış İznik’i koruyan sur duvarlarını ve kapılarını da gezmenizi, görmenizi öneririm.
