Görkemli bir tarihe ve eşsiz bir dönüşüm hikayesine tanıklık etmeye hazır mısınız? Eğer cevabınız “evet” ise, sizleri Ayvalık‘ın büyülü köyü Küçükköy’e, eski adıyla Yeniçarohori’ye davet ediyorum.

Küçükköy, Ayvalık’ın bir parçası olmasına karşın, onun atmosferi ve ruhu tamamen kendine ait. Bu taş mahalle, eski Rum yerleşimini ve Boşnak köyünü içerisinde barındırıyor. Tüm bunlarla birlikte, yerel halkın ve şehirden gelen sanatseverlerin katkılarıyla, Küçükköy’ün dönüşümü eşsiz bir güzellik kazandı.

Küçükköy: Yeniden Doğuşun Hikayesi

Birkaç yıl önce, buraya yerleşmek isteyen bir grup arkadaştan başlayan bir süreçle, bu taş mahalle, neredeyse terk edilmişlikten çıktı ve bir ‘sanat köyü’ haline geldi. B

u grup, sadece evleri restore etmekle kalmadı, içlerine sanat galerileri ve ilgi çekici mekanlar da açtı. Dönüşüm hala devam ediyor ve hedeflenen yer, köylü ve şehirli, sanat ve teknoloji, sürdürülebilir enerji ve cinsiyet eşitliği arasında bir uyum içinde yaşayan bir köy.

Bu yeniden doğuşun en büyük itici gücü, sanat oldu. Kültür sanat günlerinde önemli sanatçılar ağırlanıyor ve halka açık festivaller düzenleniyor. Posterlerinde yazan “Etkinlikler ücretsizdir, tüm halkımız davetlidir” ibaresi, bu köyün erişilebilir, eşitlikçi ve kapsayıcı bir yer olduğunun en güzel kanıtı.

Küçükköy ve ‘Akıllı Köy’ Konsepti

Küçükköy, sadece bir sanat köyü olmanın ötesinde, aynı zamanda bir ‘Akıllı Köy’ konseptine de ev sahipliği yapıyor.

Bu terim, sürdürülebilir enerji kullanımı, erişilebilir eğitim ve sağlık hizmetleri, temiz su ve sağlıklı gıda ile birlikte, adil, güvenli ve cinsiyet eşitliğine önem veren bir köy anlamına geliyor. Küçükköy, bu konsepti benimsemiş ve bu hayalin gerçekleşmesi için sürekli çalışıyor.

Küçükköy’ün Derin Tarihine Bir Bakış

Küçükköy’ün bu dönüşümünü daha iyi anlamak için tarihine bir göz atmak gerekiyor. Köy, adını Fatih Sultan Mehmet’in Midilli’yi fethetmek için yeniçerilere burada oba kurdurması sonucunda almış. O zamanlar, burası bir ‘yeniçeri yuvası’ olarak anılmaya başlamış ve bu durum Rumlar tarafından “Yeniçahori” olarak adlandırılmış.

1800’lere geldiğimizde, Rumlar, Yeniçarohori’ye yerleşmiş ve Ayvalık’ın hızla büyüyen Rum yerleşimine katkıda bulunmuşlar. Köydeki evlerin tipik Rum mimarisi özelliklerini taşıdığını görebiliriz.

Ancak, mübadele döneminde, burada yaşayan Rum nüfusu yerini Karadağ’dan gelen Boşnaklara bırakmış. Boşnaklar 1980’lere kadar burada yaşamışlar, ancak maddi sebeplerden ötürü evlerini terk etmişler ve Sarımsaklı’ya taşınmışlar.

Bugün ise Küçükköy, geçmişten gelen mirasını ve dönüşümünü birleştirerek, geleneksel ve modern, köy ve şehir, sanat ve teknolojiyi bir araya getiren eşsiz bir yer haline gelmiş. Bu, hem tarihi geçmişiyle zengin bir köy, hem de geleceğe doğru ilerleyen bir ‘akıllı köy’ ve ‘sanat köyü’.

Küçükköy’de Gezilecek Yerler

Henüz çiçeği burnunda bir destinasyon olan Yeniçarohori’yi keşfetmek için pek çok saat gerektirmez. Belki de en fazla iki saatlik bir tur bile, yerel yaşamı yakından tanımanızı sağlar. Ne var ki, bu kısa gezinti, umut dolu ve ilham verici bir deneyim olacak.

Şimdilik birkaç galeri, müze ve atölye ile sınırlı olan bu küçük köyün caddelerini gezmek ise sadece bir saat alıyor. Ancak, Yeniçarohori’yi keşif merkezi yaparak çevredeki bölgeleri ziyaret etmek de gayet cazip bir seçenek.

Kıraarthane

KıraARThane, adındaki esprili dokunuşla sadece bir kıraathane değil, bir toplum ve dijital inovasyon merkezi.

Simay Hanım, kurucusu, mekanını hem sosyalleşme alanı hem de “dijital inkübasyon merkezi” olarak düşünmüş. Yani burası mobil uygulama ve oyun geliştiren girişimlere yol gösteriyor.

Dijital sanatçılar da burada sıcak bir ev bulabiliyor. Merkez, ayrıca köy çocuklarına dijital sanatlar ve kodlama eğitimleri sunmayı hedefliyor. Kıraarthane, bir dijital yaratım merkezi olarak şekilleniyor.

Kent Müzesi ve Sanat Galerisi

Köy meydanında bulunan bu müze, köyün tarihini ve Balkan göçünü anlatıyor. Eskiden bir okul olarak hizmet verirken, 2013 yılında göçmenlerin yanlarında getirdiği objelerin sergilendiği bir müzeye dönüştürülmüş.

Küçükköy Kültür Merkezi

Küçükköy Kültür Merkezi, genellikle Ayvalık ve Küçükköy’deki eğitim kurumlarının ve diğer organizasyonların kültürel etkinliklerine, düğünlere ve büyük toplantılara ev sahipliği yapıyor.

Artura Gallery

Artura Gallery, Uğur Çalışkan gibi apokaliptik heykeller yapan sanatçılara ev sahipliği yapmakla birlikte, Adnan Çoker’den Süleyman Saim Tekcan’a, Mehmet Güler’den Burhan Doğançay’a kadar Türk resim sanatının önemli isimlerinin çalışmalarını da sergiliyor. Aynı zamanda bir bistro olarak da hizmet veriyor.

Atelier Sanat Merkezi

Köyde yaşayan bir diğer sanatçı Suna Tüfekçibaşı, mekanını hem yaşam alanı, hem atölye, hem de sergileme alanı olarak kullanıyor. Sanatını yaz-kış burada sürdürüyor. Kendisi de burada yıl boyunca yaşayan sanatçılardan biri.

Barkhan Müze/Galeri

Barkhan Müze/Galeri, Okan Karadağ’ın antik sanat tarzında yaptığı bronz ve kil eserlerin sergilendiği, aynı zamanda mozaik tasarım atölyelerinin düzenlendiği bir yer.

Artura Art Craft

Artura Art Craft’ta, Uğur Çalışkan’ın yeniçeriler ve o dönem denizcilerinden ilham alarak ürettiği takılar, Helenistik döneme özgü sandaletler, Karasi Beyliği’nden esinlenilen kemerler gibi aksesuarlar satılıyor.

Yeniçarohori’de Ne Yenir?

Yeniçarohori’de genellikle Boşnak böreği ve diğer Boşnak yemeklerini bulabilirsiniz, ancak çeşitlilik açısından Kafanaki Mutfak dışında pek seçenek yok. Ancak her yerin kendine has bir lezzeti olduğunu unutmayın ve yerel mutfağın keyfini çıkarın!

1. Lala’nın Börek Evi: Geleneksel Boşnak böreği, ıspanaklı ve peynirli olurken, modern varyasyonlarında patatesli, kıymalı, sade peynirli hatta patlıcanlı seçenekler mevcut. Lala’nın Börek Evi’nde börekler zeytinyağı ile yapılıyor. Ancak, beklenen Boşnak böreği tatmini tam olarak yaşanamasa da, buranın Boşnak mantısı kesinlikle denemeye değer. Fırında pişmiş kıymalı bohça böreği üstüne yoğurt ve kırmızı biberli tere yağı ile servis ediliyor ve genellikle börekten daha beğeniliyor.
2. Potoplika Kafeterya: Potoplika, Boşnak mutfağının özgün bir yemeği. Yufka, haşlanmış tavuk veya et suyu ile ıslatılıyor ve üzerine didiklenmiş etler ekleniyor. Bu eşsiz lezzeti Küçükköy’deki Potoplika Kafererya’da tatmak mümkün.
3. Zet Cafe: Küçükköy merkezdeki ilk kafe olan Zet Cafe, adını Boşnakça’da “damat” anlamına gelen “zet” kelimesinden alıyor. Kafe, Pita adı verilen Boşnak böreği, fırında güveç, köy kahvaltısı, Boşnak şekerparesi olan dudovi ve yoğurtlu börek olarak bilinen ribitza gibi Boşnak mutfağının özel lezzetlerini sunuyor.
4. Majka: Bu kafe, hem Ege kahvaltısının keyfini sürmek hem de zeytinyağlı Boşnak böreği tadabilmek için ideal bir yer.

Küçükköy: Nerede ve Nasıl Gidilir?

Küçükköy, Yeniçarohori adıyla da bilinir ve bir zamanlar Ayvalık’ın bir köyüyken, yakın tarihte belde olmuştur.

• Sarımsaklı Plajı, Küçükköy’e sadece 2 kilometre ve 3 dakikalık bir araba yolculuğu mesafesinde.
• Küçükköy ile Ayvalık merkez arasında ise 7 kilometre ve yaklaşık 12 dakikalık bir mesafe bulunmakta.
• Küçükköy’den Cunda Adası’na ulaşmak için 15 kilometre ve yaklaşık 33 dakika yolculuk yapmanız gerekmekte.

Ulaşım Bilgileri: Küçükköy’ün Ayvalık’ta bulunması sebebiyle, Ayvalık’a seyahat ederken kullanacağınız yol Küçükköy’e ulaşım için de kullanılabilir. İstanbul Beşiktaş’tan kendi aracınızla gitmeyi tercih ederseniz, bu yolculuk 400 kilometre ve yaklaşık 4 saat 30 dakika sürmektedir.

Alternatif olarak Edremit Havalimanı’na uçabilir, buradan araç kiralayabilir veya havayollarının servislerini kullanarak Ayvalık’a gidip oradan Küçükköy’e ulaşabilirsiniz. Edremit Havalimanı’ndan Küçükköy’e ulaşım, arabayla 40 kilometre ve yaklaşık 40 dakikalık bir süreyi kapsamaktadır.