Karaağaç Tren İstasyonu ve çevresindeki Lozan Barış Antlaşması Anıtı, Edirne’nin sadece tarihi ve kültürel bir mirası olarak kalmayıp, aynı zamanda eğitim ve sanatın da merkezi haline gelmiştir. Bu eşsiz dönüşüm, ziyaretçilere hem tarihi bir yolculuk sunuyor hem de barış ve diplomasi adına önemli bir mesaj veriyor.

Trakya Üniversitesi’nin bu tarihi yapıları nasıl koruduğunu ve yeniden hayat verdiğini görmek, gelecek nesillere miras bırakılacak değerli bir ders niteliğinde. Karaağaç, geçmişin izlerini taşırken, bugünü ve yarını şekillendiren bir ilham kaynağı olmayı sürdürüyor.

Karaağaç Tren İstasyonu

Osmanlı’nın bir dönem başkenti, Fatih Sultan Mehmet‘in doğum yeri olan Edirne’nin Karaağaç kasabasına, I. Abdülhamit devrinde yapılmış bir tren istasyonudur Karaağaç Tren İstasyonu. Mimar Kemalettin Bey’in Şark Demiryolları Şirketi adına tasarladığı dört gardan biridir. Diğer garlar; Filibe Garı, Selanik Garı ve Sofya Garı’dır.

1914 yılına kadar bitirilen, üç katlı, dikdörtgen planlı ve 80 metre uzunluğundaki Karaağaç Tren Garı, Avrupa ülkelerine bağlanacağı için siyasi önem taşıyordu. Fakat 1914 yılında 1. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla kullanımı ertelenmiş, 1915 yılında yapılan Mondros Ateşkes Antlaşması ile Meriç’in batısındaki Türk toprakları Yunan işgaline maruz kalmıştır.

1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması ile birlikte savaş tazminatı olarak geri kazanılan Karaağaç kasabasında bulunan gar, 1930 yılında işletmeye açıldı. Fakat Edirne’ye varmak isteyen trenlerin önce Yunanistan’a girmesi gerekiyordu.

1971 yılında Pehlivanköy – Edirne arasına yapılan yeni demiryolu hattının tamamlanması için Karaağaç İstasyon Binası’nın önündeki raylar kullanıldı ve Karaağaç Tren Garı bir daha işletilemedi.

Bir dönem karakol olarak görev yapan bina, bugün Trakya Üniversitesi‘ne ait olup, 1998 yılından beri Rektörlük Binası olarak hizmet vermekte.

Tren istasyonunun Trakya Üniversitesi’ne dönüştürülmesinin ardından çevresindeki yapılar da üniversitenin bölümlerine uyarlanmıştır. Güzel Sanatlar Fakültesi’ne ait olan bu yapılar Trakya Üniversitesi‘ne bağlı olarak resim ve heykel atölyelerine dönüştürülmüştür.

Trakya Üniversitesi çevresinde bulunan ziyarete açık yapılardan bir diğeri de İlhan Koman Heykel ve Resim Müzesi‘dir. Adını, Edirneli olan ve kültür ile sanatın ulusal temsilcilerinden sayılan ünlü heykeltıraş İlhan Koman’dan alan müzeye ait eserler, ilk olarak 2011 yılında, üniversitenin alt katında sergilenmiş, ardından 2014 tarihinde tren garının ek hizmet binasına açılan müzede sergilenmeye başlanmıştır.

Üniversite yerleşkesinde görmeniz gereken anıt ağaçlar da bulunur. 110 yaşındaki sivri meyveli dişbudak ve 115 yaşındaki Londra çınarı ile yıkılmaya yüz tutmuş eski bir yapının önündeki 135 yaşında olan Doğu Çınarı yerleşke içerisinde görebilediğimiz en yaşlı ağaçlardandır.

Çevresinde bulunan ek istasyon binası Lozan Müzesi olarak kullanılıyor. İçerisinde Lozan Antlaşması ile ilgili belgeler ve Atatürk ile İsmet İnönü’ye ait şahsi malzemeler yer alıyor. Rektörlük Binası’nın bahçesinde yer alan Lozan Anıtı ise görülmeye değer.

Lozan Anıtı: Karaağaç’ın Zafer Mirası

Edirne’nin Karaağaç ilçesinde bulunan Lozan Anıtı, Lozan Antlaşması gereğince Karaağaç’ın tekrar Türk topraklarına katılmasını ve kazanılan diplomatik zaferi temsil ediyor.

24 Temmuz 1923 tarihinde İsviçre’nin Lozan şehrinde imzalanan Lozan Antlaşması gereğince Türkiye – Yunanistan sınırı, Mudanya Ateşkes Antlaşması’nda belirlenen şekliyle; Meriç Nehri’nin batısında kalan Karaağaç İstasyonu ve Bosnaköy, Türkiye’de kalacak şekilde belirlenmiştir.

Lozan Anıtı, 1999 yılında Trakya Üniversitesi tarafından hazırlanmış ve açılışı dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından gerçekleştirilmiştir.

Anıt, 3 uzun sütundan oluşuyor. 36,45 metre uzunluğu ile en uzun sütun olan sütun Anadolu’yu temsil ediyor. 31,95 metre uzunluğa sahip ikinci sütun Trakya’yı, 17,45 metre uzunluğu ile üçüncü sütun Karaağaç’ı simgeliyor.

Üç sütunu birbirine bağlayan 7,20 metre yükseklikteki beton çember; birlik ve beraberliği sembolize ederken, üzerinde bulunan 4,20 metre boyundaki genç kız figürü; estetiği ve hukuku, kızın sol elindeki güvercin barışı, sağ elindeki belge ise Lozan Antlaşması‘nın sembolüdür.

Lozan Anıtı, soyut anlayışı çok seven ve aynı zamanda ODTÜ Bilim Ağacı’nın da yapımcısı Aydınlı Türk heykelci Prof. Dr. Tamer Başoğlu’na ait.

Lozan Anıtı ziyaretinizde, anıtın çevresinde bulunan Lozan Müzesi‘ni de ziyaret edebilirsiniz. Lozan Müzesi’nde, Lozan Antlaşması sırasında kullanılan belgelerin örnekleri ile Atatürk ve İsmet İnönü’ye ait fotoğraflar ve şahsi eşyaları görmeniz mümkün.

Lozan Anıtı, meydanı ve müzesi Karaağaç’ta Trakya Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi binasının bulunduğu alan içerisinde yer alıyor.