Gerze, Sinop’un Saklı Hazinesi

admin
|

Sinop’un şirin bir ilçesi olan Gerze, tertemiz sahili ve ormanlarıyla Sinop’ta öne çıkan yerlerden. Dikmen, Sinop, Boyabat ile çevrili olan Gerze, huzur dolu bir turizm cennetidir. Cittaslow (sakin şehir) felsefesine 2017 yılında uygun bulunmuş Gerze.

Gerze küçük bir liman bölgesi ve Sinop’un bence en tatlı ilçesi. Tarihte Zagora, Gürzühatun, Savetove, Argibete gibi isimlerle karşımıza çıkan Gerze, Paflagonyalılıar’ın Kızılırmak’ın batı bölgesin Gezonolit adı vermesiyle zaman içerisinde türemiş ve Gerze adı hakim olmuş.

Sinop Gerze Limani Gezi Notlari
Sinop Gerze Limani Gezi Yazisi

Bir zamanlar tütüncülük ile geçim kaynağı sağlanıyormuş Gerze’de. Ancak tütün fabrikasının kapanmasıyla halk yalnızca balıkçılıkla uğraşmak zorunda kalmış. Gerze, liman sahili boyunca harika fotoğraflar çekebileceğiniz, balıkçı teknelerin barınma ve konaklama mekanı.

Gerze, küçük bir yer ve Gerze’nin deniz kıyısına belediye tarafından yapılan güzel bir park bulunuyor.

Üzerinde Türk bayrağı bulunan park, Çakmaktaş ağırlıklı çizgi film karakterleriyle süslenmiş. Bu parkın üzerindeki birbirinden güzel kafelerde deniz manzarası ile bir şeyler içebilirsiniz.

Ayrıca limanın iç tarafındaki her daim çarşaf gibi olan denizinde yüzme keyfini yaşayabilirsiniz. Gerze’nin diğer ucundaki feneri görmeden de oradan ayrılmayın.

Sinop Gerze Liman Feneri Gezisi
Sinop Gerze Liman Feneri Dalgakiran

Gerze’de yapılacak şeyler

Gerze küçük bir yer olmasına karşın yapılacak birçok şey bulunuyor. Birkaç gününüzü buraya ayırarak hem huzuru yaşayabilir, hem de doğasını keşfe çıkabilirsiniz.

Gerze Sahil Duvar Resmi

Gerze’nin tatlarını tadın

Gerze’ye gittiğinizde muhakkak tatmanız gereken bazı yiyecekler vardır. Bunlar arasında en güzeli cevizli mantısıdır. Cevizli mantı Gerze’de mutlaka denenmeli, çok güzel yaparlar.

Normal mantının üzerine yoğurt değil de yağlı ceviz konur. Bunun yanında sabah kahvaltısında içtiğiniz çay ile birlikte bir Gerze simidi de denenmeli.

Normal simit gibi, fakat yarıçapı daha küçük ve daha ince yapılırlar. Tirit adında oldukça yağlı bir yemek daha vardır. Yufkalar tepsinin etrafına dizilir, her birinin üzerinde tere yağı gezdirilir ve ortası boş alana da tavuk suyu ve tavuk parçaları konarak servis edilir.

Biraz yağlı bir yiyecek oluyor, ama denemeye değer. Nokul adında bir yiyecekleri de vardır, daha çok rulo börek gibi. Cevizlisi, kıymalısı, patateslisi olur.

Karadeniz bölgesinden çıkarılan hamsilerin en iyisi Gerze’den çıkar. Bu nedenle av mevsiminde Gerze’de onlarca balıkçı teknesiyle karşılaşırsınız. Gerze hamsisini bolca duyarsınız.

Bir de Gerze pidesi vardır, bir nevi etli ekmek. İnce hamurdan yapılır, lezizdir.

Gerze Kupler Kafe Manzarasi
Gerze Küpler Kafe Manzarası

Gerze’de bir şeyler yiyip içebileceğiniz güzel mekanlar bulunuyor.  Gerze sahilin yanındaki Küpler Kafe ve Lila Cafe bölgede en popüler yerlerden ikisi.  Bu mekanlarda ev yapımı mantı dahil birçok yiyecek bulabilirsiniz.

Gece vakti canınız işkembe çorbası çekerse İskele Caddesi’nin Salih Usta Caddesi ile kesiştiği noktada bir çorbacı var, burada güzel bir çorba içebilirsiniz.

Sinop Gerze Aile Cay Bahcesi Iskele
Gerze İskelesi'nden Çay Bahçesi
Gerze Limani Gece Goruntusu Fotografi
Gerze İskelesi Çay Bahçesi'nden Gece Fotoğrafı

Gerze iskelesi ve limanına nazır bir yerde çay içmek isterseniz Gerze İskelesi’nin girişinde sağdaki İskele Aile Çay Bahçesi’nin üst katını tercih edin.

Bisikleti kiralayın

Gerze İskelesi’nin sol tarafında birkaç tane deniz bisikleti bulunuyor. Bu deniz bisikletlerinden kiralayarak Gerze’yi bir de denizden görün.

İsterseniz kara bisikleti de kiralayabilirsiniz. İskele Caddesi’nden İskele Parkı’na inen yolda sağ tarafta, bisiklet kiralayıp Gerze’yi gezebilir, İskele Parkı’nda dolaşabilirsiniz.

Gerze Bisiklet Kiralama Dukkani Iskele
Gerze Bisiklet Surme Yolu

Bu arada Gerze’de bisiklet yolu bulunuyor, ama bisiklet yolu pek dikkate alınmıyor. Bayram ve düğün zamanları bisiklet yoluna parkedenler olabilir, bu canınızı sıkmasın. Gerze’de her yer bisiklet kullanabileceğiniz yollara sahip zaten.

Denize girin

Karadeniz bölgesi yoğun ve sert deniz dalgalarının bulunduğu tek bölgemiz. Burada her yerde denize girilmez. Gerze, deniz turizmi konusunda Karadeniz’de önemli bir yere sahip. Teknelerin barındığı limana yapılan tesislerde denize rahatlıkla girebiliyorsunuz.

Yakup Ağa Konağı’nı görün

Gerze evleri yangınından günümüze kalan birkaç evden biri Yakup Ağa Konağı‘dır. Gerze mimarisini açık bir şekilde gözler önüne seren yapı, renkli ve kaliteli bir işçiliğe sahip.

Rus baskısı ile Kafkasya bölgesinden Gerze’ye gelen Çerkez Hacı Zekeriye Efendi‘nin oğlu Yakup Ağa tarafından 1911 yılında yaptırılan konakta becerikli Rus kalfaları çalışmış.

Kapı, tavan ve dolapları çeşitli çiçek ve geometrik desenlerle süslü. Konağın yapımında Rusya’dan getirtilen keresteler kullanılmış, yani inşası oldukça kaliteli.

Ancak Yakup Ağa, zaten kereste ticareti ile uğraşan bir tüccar olduğundan yurtdışından kereste getirtmek zor değildi.

Sinop Gerze Yakup Aga Konagi Gezilecek Yerler
Sinop Gerze Yakup Aga Konagi Gezi Yazisi
Gerze

Konak, zemin katında dört dükkan, mutfak, çamaşırhane ve iki fırın yapılacak şekilde tasarlanmıştı. Üst katlarda 12 oda, 6 tuvalet ve 6 banyo yer alıyor.

2005 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca restore edilen yapı, 3 sene sonra restorasyonu tamamlananarak turizme kazandırıldı.

Gerze’yi yukarıdan izleyin

Gerze’nin dışına çıkalım biraz da. Sinop Bafra Yolu üzerinde Gerze’yi ve limanı hafif yukarıdan gören harika bir kafe olan Piretün Bahçesi de güzel bir peyzaja ve harika bir manzaraya sahip.

Sinop Gerze Manzarasi Fotografi
Gerze Fotoğrafları
Gerze Piretun Bahcesi Peyzaj
Gerze Piretün Bahçesi

Fiyatları uygun, tatlılardan tirileçeyi tavsiye ederim. Gerze’de bir benzerine daha rastlanmayan bir ambiyansı var. Arka planda güzel ve sakin müzikler de çalınıyor, nezih bir ortamı var.

Deniz Feneri’ne çıkın

Gerze Limanı’nın sol tarafında bulunan deniz fenerine kadar gidin. Deniz fenerinden Karadeniz’in sert dalgalarını dalgakıranların nasıl yumuşattığına bakın.

Sinop Gerze Deniz Feneri Dalgakiran Limani

Eskiden deniz fenerinin haricindeki tüm alanlar denizin doldurulmasıyla yaptırılmış. Karadeniz’in hırçın dalgalarıarasında balıkçılar ve tekneler için liman görevi gören Gerze Limanı’ndaki büyük taşlar tek tek kamyonlar aracılığıyla taşınmış zamanında ve bitmek tüketmek bilmeyen bir inşaat olmuş.

İskele Parkı’nda yürüyün

İskele Parkı ve parkın denize bakan sahili, Gerze halkının akşamları yürüyüş yaptığı, bisikletlilerin bisiklete bindiği, hediyelik eşyaların ve mısır gibi yiyeceklerin satıldığı bir yürüme alanıdır. Banklarda oturup ayı izleyebilir ya da sakin denize nazır kayalarda oturup gökyüzündeki yıldızlara seyre dalabilirsiniz..

Gerze Sahil Gezi Notlari
Gerze Gezilecek Yerler

İskele Parkı’nda yapay şelalenin olduğu yerler de keyifli. Alın elinize çayı, oturun çimlere ve sakinliğin tam ortasında geçirin vaktinizi. Fotoğrafta köprü Mostar Köprüsü gibi çıkmış, ama küçücük bir şey, sizi yanıltmayalım.

Sinop Gerze Iskele Parki Koprusu
Gerze Iskele Parki Dinlencesi

Doğasını keşfe çıkın

Gerze, deniz kenarındaki bu küçük yerden ibaret sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Birçok yer gibi Gerze de, içine girdikçe açılan doğal güzelliklere sahip.

İç kesimlere doğru ilerledikçe köyleri, şelaleleri ile Doğu Karadeniz’deymiş gibi hissettiren dağları, tepeleri bulunuyor.

Gerze Karadeniz Dogasi

Gerze’ye 20 km mesafedeki Sorkun Köyü’nün yanıbaşındaki Sorkun Şelaleleri görmeye değer. Acısu mevkii ise Gerze ormanları arasında Gerze’yi uzaktan ve yukarıdan görebileceğiniz yerlerden biri.

Gerze tarihi

Gerze az katlı, çok güzel evlerin bulunduğu bir yer. Yangın evleri adı verilen evlerin kötü bir tarihi de var. 13 Şubat 1956 yılında bir hanımın mangalı devirmesi sonucu alevlenmeye başlayan yangın kısa sürede büyümüş ve Gerze’deki ahşap evlerin büyük bir bölümünü yok etmişti.

Hani demiştik ya tütüncülük ile geçim sağlanırdı. Özellikle yangının olduğu mevsimde her evde kurutulmuş tütünler bulunuyordu. Gerze’de zaman zaman şiddetli lodos esintileri oluyor. Gerze halkı lodoslu havalarda değil ateş veya soba yakmak, sigara bile içilmesine izin verilmezdi.

Gerze’ye yeni tayin edilen malmüdürünün hanımı mangal yaparken kapı çalınıyor ve lodos vakti, kapıyı azıcık açtığı halde içeri giren lodos rüzgarı mangalı deviriyor. Odanın ortasında duran mangaldaki közler yerlere dağılıyor.

Tabii yangın başlıyor ve evdekiler canlarını kurtarmak için kendilerini dışarı atıyorlar. O dönemlerde elektrik imkanı çok kısıtlı, telefon imkanı da günümüzdeki gibi değil. Gerze’de, yangın olduğu vakit herkes silahını, tüfeğini alıp havaya ateş açıyor ve başka şekillerde çevre il ve ilçelerdeki itfaiyelere haber salınıyor.

Yemekten ve camiden gelen insanlar evlerinin yandığını görünce su almaya, destek olmaya gidiyorlar, ancak yangının boyutu o kadar hızlı yükseliyor ki, ev sahibi sudan gelene kadar ortada ne ev kalıyor, ne başka bir şey.

O evden çıkan tütünler, samanlar, ahşaplar sıçrayarak başka evleri de yakmaya devam ediyor.

Yangından kurtulmak isteyen Ali Efendi, Gerze’deki hamama sığınmış. Hamam taştan ve yanmaz. Ali Efendi’yi gören birkaç kişi de hamama girince küçük taş binada 15 – 20 kişi olmuştu bile.

Gerze’de yangın devam ederken, yanmaz denilen hamam alev almaya başlamış. Hamamın ahşap müştemilatı da yangından etkilenmiş. Sığınanlar, boğularak hayatlarını kaybetmişler.

15 Şubat 1956 tarihinde Cumhuriyet gazetesinde “Gerze, kül yığını halinde” manşetli gazetesini çıkarmıştı. 18 saat süren yangında 20’ye yakın kişi hayatını kaybetti, 833 ev, 300 dükkan yok oldu.

Sinop Gerze Yangin Evleri Cumhuriyet Gazetesi

Gerze yangını olduğu zaman yediden yetmişe tüm dünyanın bu yangından haberi olmuştu. Futbol maçlarının gelirlerinin Gerze’ye verilmesi, taksi ve dolmuşların gelirlerinin Gerze’ye bağışlanması gibi birçok yardım yapılmıştı.

Ardından Gerze’ye Celal Bayar gelmiş, kimsenin mağdur edilmeyeceğini beyan etmiş ve gitmişti. O dönemde, deprem, sel gibi herhangi bir doğal afet sonucunda devletin yardım etmesini sağlayacak bir yasa yoktu.

Takip eden günlerde Gerze yasası altında bir afet yasası çıkarıldı ve devlet tarafından evler yaptırıldı. Dileyen kendi evini yapıp devletten yardım alacak, dileyenler ise devletin yaptırdığı iki katlı evlerden satın alabilecekti.

Yangından sonra devlet tarafından yeniden imar edildi ve modern bir ilçe haline getirildi. Bahçeleri, gül bahçeleri ile dolu evlerin yok olmasının ardından yıllar geçmiş olsa bile Gerze halkı bu durum karşısında hala derin bir üzüntü içerisinde.

Sinop Gerze Yangin Evleri Tarihi
Sinop Gerze Yangin Evleri Tarihcesi

Gerze’de öne çıkanlar

Gerze Horozu

Gerze’nin bir de horozu bulunuyor. Denizli horozu kadar ünlü olmasa da, dünya tavukçuluk literatürüne Gerze horozu olarak ün salmış, simsiyah tüyleri, kırmızı ibibiği olan bir türdür.

Sabah, öğle, ikinci, akşam, yatsı ve gece düzenli olarak öten Gerze horozları sahiplerini tanır, kıskanç ve dövüşçüdür.

Beyaz Balina Aydın

Gerze, 1991 yılında, insanlardan ürkmeyen, dost canlısı, insanların verdikleri balıklarla yaşayan beyaz balina Aydın ile ünlenmiş. Ukrayna’nın Sivastopol kentinden gelen Aydın’ın Beluga türü beyaz bir balina olduğu ortaya çıkmış.

Rusların açıklamalarına göre Rusya Bilimler Akademisi‘ne bağlı Hayvanlar Evolüsyon ve Morfolojisi Enstitüsü‘ne bağlı arşatırma havuzundan kaçmış.

İngilizlere göre de mayın taşıyıcısı olarak yetiştirildiği Kazachi Koyu‘ndeki askeri bölgeden kaçmış. Dünyaca ün saldığı için Gerze’de olduğu saptanan Aydın, bir gün Rus görevliler tarafından, her ne kadar halk istemese de zorla götürülmüş.

Sovyetler Birliği’nden kaçan beyaz balina Aydın’ın sığındığı ve arkadaşlıklar kurduğu yer olarak bilindi Gerze. Gerze’yi daha yakından tanımak için bu ilçeye gelmek, görmek gerekiyor, doğasını ve ruhunu bizzat hissetmek gerekiyor.