Türkiye’nin en önemli arkeolojik alanlarından biri Aphrodisias Antik Kenti. Anıt yapıları çok iyi korunmuş ender yerlerden. Aynı zamanda heykel üzerine sanat okuluna sahip olması nedeniyle sanat alanında da önemli bir yere sahip.
Antik kentin önüne kadar araçla gidemiyorsunuz. Antik kentin bulunduğu noktaya giden yollar yalnızca traktörlerin elinde olan kumandalarla açılabiliyor. Bu traktörler de neyin nesi diye soracak olursanız, antik kentin yakınında bir otopark mevcut.
Eğer antik kente geliyorsanız aracınızı bu otoparka park etmek zorundasınız. Otopark ile antik kent girişi arasında 400 metre mesafe olduğu için bu alanı traktörlerle kapatıyorlar. Antik kentin önüne bir traktör kasasında gidiyorsunuz.
Antik kent adını, aşk ve güzellik tanrıçası Afrodit‘ten alıyor. Roma döneminde Afrodit için inşa edilen bu görkemli antik kent, MÖ 2. yüzyıldan MS 6. yüzyıla kadar zengin bir hayat sürmüş.
Yapılan arkeolojik çalışmalar sonucunda kentin mimari ve heykeltıraş yönünden önemli bir konumda olduğu anlaşılmış. Heykelcilik konusunda bu kadar iyi olmasının sebebi antik kente yakın olan mermer ocaklarının varlığı. Afrodisyas Örenyeri‘nin iç tarafında girişe yakın bir konumda sağ tarafta bir müze yer alıyor.
Bu müzede, yalnızca Afrodisias Antik Kenti‘nden çıkarılan çeşitli büst ve heykeller sergileniyor. Müzeye girişte filozof ve devlet adamlarına ait büstler ve imparator heykelleri, portre heykeller, büstlerile mevsimleri betimleyen bir lahit yer alıyor.
Devam ettiğinizde karşımıza, günümüzde gelememiş C. Julius Zoilos Anıtı‘nın duvarlarında bulunan figürlü kabartmalar çıkıyor. Julius Caesar ve Augustus zamanında yaşamış ve Afrodisias’a pek çok fayda sağlayan C. Julius Zoilos, Afrodisias’ta doğmuş.
Uzun yıllar Afrodisias dışında, özgürlüğünden yoksun bir şekilde hayatını geçiren Zoilos, Roma’nın ilk imparatoru Oktavian tarafından azat edilmiş ve onun güvenilir bir temsilcisi olmuş.
Sonrasında zengin biri olarak Afrodisias’a dönen Zoilos, şehrin gelişmesine katkıda bulunmuş, Afrodit tapınağını, tiyatronun sahne binasını ve agoranın kuzey revaklarını yaparak kenti gelişirmiş.
Müzede, müzenin dışında bulunan ve Sebasteion olarak bilinen İmparatorlar Tapınağı’na ait kabartmalı figürler yer alıyor Yapılan arkeolojik kazılar doğrultusunda 200 kabartmanın 80 kadarı ortaya çıkarılabilmiş.
Afrodisyas Antik Kenti‘nin keşfinde büyük rol oynayan önemli bir isim vardır aslında. Bir baraj açılışı için bölgeye gazeteci olarak giden fotoğrafçı Ara Güler, yolunu kaybeder ve tesadüfen, orada Aydın’ın Geyre Beldesi’ndeki köylülerin tarih ile içiçe yaşadığını görür.
Tarihi eserleri günlük hayatlarında kullanan köylülerin fotoğraflarını çekerek İstanbul’a gelen Ara Güler, gerekli ilgiyi göremeyince fotoğrafları Times dergisine yollar ve bu bölge bir anda ilgi odağı haline gelir.
Devir 1958. Adnan Menderes’in son zamanlarıydı. Aydın’da valiye gittim. Adnan Menderes’in açılış yapacağı baraj var. Beni oraya gönder, açılışta resim çekeceğim, dedim. Şoför dedi ki, Ben bir kestirme yol biliyorum, oradan gidelim. Kestirme yoldan giderken yolu kaybettik. Yolu kaybedince de nereye gitsek karşıma hep o büyük kayalar çıkıyordu. Güneş battı ve zifiri karanlık oldu. Gidiyoruz, gidiyoruz yine aynı kayalıklara geliyoruz. Kaybolduk! Baktım bir ışık var. Bir kahve… Kahveye girdik, adamlar oyun oynuyor. Lüks lambasıyla aydınlanıyordu. Biraz sonra gözüm ışığa alıştı, bir de baktım ki kahvede masa yok. Sütun başlıklarını masa yapmışlar ve üstünde domino oynuyorlar. – Ara Güler
O dönemden sonra bölgenin keşfi için arkeolojik kazılara hız verilmiş ve Prof. Dr. Kenan Tevfik Erim ile birlikte yoğun bir kazı işine girişilmiştir.
Afrodisyas Antik Kenti denilince göreve geldiği 1961 yılından 1990 yılındaki ölümüne kadar New York Üniversitesi’nin de desteğini alarak hayatını bu kente adayan Türk arkeolog Prof. Dr. Kenan Tevfik Erim’in de mezarı hak ettiği yerde, antik kentin içindeki Tetrapylon’un hemen yanında yer alıyor.
Tetrapylon, antik kentin anıtsal kapısıdır. Yapının büyük bir çoğunluğu kazılarak bulunan parçalardan oluşturulmuş. Anadolu’daki en önemli restorasyonlardan biri olan Tetrapylon ziyaretimizde yağmurdan fazlasıyla nasibimizi almıştık.
Ama yine de özellikle Türkiye’nin güney kesimlerinde mümkünse antik kent gezilerini sıcaklığından ötürü yaz aylarına getirmemekte fayda var.
Halkın toplanma yeri olan 7000 kişi kapasiteli tiyatro günümüze kadar iyi bir şekilde gelebilmiş. Meclis üyelerinin toplandığı ve kent hakkında önemli kararların alındığı bir meclis binası olan odeon da 1750 kişilik bir kapasitesiyle günümüze ulaşan tarihi yapılardan.
Afrodisias Antik Kenti ziyaretinizde 30 bin kişi kapasiteli 270 metre uzunluğundaki stadyumda mutlaka görün. Burada bulunan stadyum dünyanın en iyi korunmuş stadyumlarından biri.
Geleneksel spor müsabakalarının düzenlenmesi için inşa edilen stadyum, Roma döneminde vahşi sporların gerçekleştirildiği bir arenaya dönüştürülmüş ve vahşi hayvanların gladyatörlerle dövüşleri buradan izlenmiş.
Yapımına MÖ 1. yüzyılda başlanan Afrodit Tapınağı, Bizans döneminde kiliseye çevrilmiş. Kentin adı olan Afrodit ismi ise Bizans dönemiyle birlikte yavaş yavaş ortadan kaldırılmaya başlanmış. Sonrasında ise kenti adı Haç Kenti anlamına gelen Stavropolis olarak değiştirilmiş.
Antik kentte, Tanrıça Afrodit ve Roma İmparatorluğu’nun ilk liderlerinden olan Julia Cladius ve atalarına adanmış büyük bir tapınak kompleksi bulunuyor.
Tarihte bir imparator adına yapılmış tek tapınak olan yapının üzerindeki yazıtlardan anlaşıldığı üzere yapıya İmparatorların Tapınağı anlamına gelen Sebasteion ismi verilmiş.
Müzenin içinde, inşa edildiği dönemlerde yapılmış kabartma figürleri görmüştük. İşte o kabartmalar Sebasteion’a ait. Hala yıkılmamış birkaç tane duvar kabartması görebiliyoruz.
Yapının tamamlanması Tiberius ile Nero’nun egemenliklerinin hakim olduğu dönem olan MS 20 – 60 yılları arasında tamamlanmış. Yapının duvarlarında bulunan kabartmaların sütunlu mimari öğelerle desteklenmesi resim panoları görünümü kazandırmış.
Afrodisias Antik Kenti giriş ücreti ve ziyaret saatleri nelerdir?
Antik kente giriş ücretli ve Müzekart geçiyor. Açılış saatleri ise yaz kış 08:00, kapanış saatleri yaz sezonunda 19:00, kış sezonunda ise 17:00.
Afrodisias Antik Kenti nerede ve nasıl gidilir?
Aydın il merkezine 95 km uzaklıkta bulunan Aphrodisias Antik Kenti’ne ulaşmak için Aydın Denizli karayolu üzerinde, Kuyucak sapağından dönün ve tabelaları takip edin. Antik kentin ulaşımı oldukça kolay bir konumda. Tabelaların Afrodisias Antik Kenti diye bağırdığını göreceksiniz.
